Cmentarz Powązkowski w Warszawie |
nr rej. 445/1 z 1 lipca 1965 |
Stare Powązki, Aleja Zasłużonych (
2006
) |
Miejsce |
Warszawa
|
Adres | ul. Powązkowska 1 01-797 Warszawa |
Typ cmentarza | wyznaniowy |
Stan cmentarza | czynny |
Powierzchnia cmentarza | {{{powierzchnia}}} |
Ilość pochówków | {{{pochówki}}} |
Ilość grobów | {{{groby}}} |
Ilość kwater cmentarnych | {{{kwatery}}} |
Data otwarcia |
20 maja
1792
|
Zarządca | Kuria Metropolitalna Warszawska |
|
|
Cmentarz Powązkowski w Warszawie (Stare Powązki) - zabytkowa
nekropolia
Warszawy
.
Położony na terenie obecnej dzielnicy
Wola
między ulicami: Spokojną, Okopową, Powązkowską, Smętną, Wawrzyszewską, Ostroroga i Tatarską. Graniczy z kilkoma innymi cmentarzami. Opiekę nad nim sprawuje
Kuria
Metropolitalna Warszawska
, którą reprezentuje zarząd cmentarza oraz Społeczny Komitet Opieki nad Zabytkami Starych Powązek. Cały teren cmentarza - skarbnicę rzeźby i małej architektury objęto ścisłą ochroną konserwatorską podległą Stołecznemu Konserwatorowi Zabytków.
Cmentarz leży po nieparzystej stronie ul. Powązkowskiej, pod numerem 1 (numeru nie oznakowano na murze), a jego administracja znajduje się naprzeciwko pod numerem 14.
Cmentarz Powązkowski niekiedy jest uznawany za najstarszą zabytkową nekropolię stolicy. Nie jest to prawdą - w rejestrze zabytków figurują założone znacznie wcześniej:
Cmentarz Kamionkowski
i
Cmentarz na Służewie przy ul. Renety
[1].
Historia
Cmentarz został założony
4 listopada
1790
na działce podarowanej przez rodzinę Szymanowskich. Poświęcono go
20 maja
1792
i początkowo zajmował powierzchnię ok. 2-2,5 ha.
W
1792
ukończono tam budowę
kościoła św. Karola Boromeusza
, ufundowanego przez duchowieństwo warszawskie, a zaprojektowanego przez
Dominika Merliniego
. Jeszcze przed poświęceniem cmentarza wystawiono tam również tzw.
katakumby
.
Cmentarz był wielokrotnie powiększany i dziś zajmuje 43 ha (dla porównania
Watykan
- 44 ha).
W czasie
II wojny światowej
sama nekropolia nie ucierpiała zbytnio, ale pod koniec wojny spłonął kościół i zabudowania kancelarii (m.in. archiwum cmentarne). Jeszcze w czasie okupacji na terenie cmentarza działała
Armia Krajowa
- były tu składy broni, odbywały się wykłady wojskowe, tędy też szły transporty żywności do
getta warszawskiego
.
Wśród ok. 1 miliona osób pochowanych jest bardzo wielu znanych i zasłużonych Polaków i Polek, w tym żołnierze powstań narodowych od
insurekcji kościuszkowskiej
do
powstania warszawskiego
, działacze niepodległościowi, wybitni pisarze, poeci, uczeni, artyści, myśliciele, lekarze, prawnicy, duchowni. Część z nich spoczęła w założonej w
1925
r. Alei Zasłużonych. Po
1945
r. w budynku katakumb zorganizowano
mauzoleum
, gdzie złożono prochy zamordowanych w
obozach koncentracyjnych
.
Pochowani na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
Dojazd komunikacją miejską
- linie autobusowe:
- 103, 170, 180 (codziennie)
- 406 (w dni robocze w godzinach szczytu)
- N41, N91 (linie nocne)
- linie tramwajowe:
Można także dojechać do ronda "Radosława" i stamtąd przejść pieszo ok. 200 m.
- linie autobusowe:
- 170, 205, 500, 510 (codziennie)
- 406 (w dni robocze w godzinach szczytu)
- N12, N46, N62 (linie nocne)
- linie tramwajowe:
- 1, 16, 17, 22, 27, 28, 33, 35, 36 (codziennie)
- 41 (w dni robocze w godzinach szczytu)
Przypisy
Bibliografia
-
Jerzy Waldorff
, H. Szwankowska, D. Jendryczko, B. Olszewska, Z. Czyńska Cmentarz Powązkowski w Warszawie
-
Stanisław Szenic
Cmentarz Powązkowski (3 tomy - 1790-1850, 1851-1890, 1891-1918)
- Tadeusz Maria Rudkowski, Cmentarz Powązkowski w Warszawie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 2006.
Linki zewnętrzne
Nieoficjalna strona Cmentarza Powązkowskiego
Zobacz też